Majątek partii politycznych K 25/03
W dniu 14 grudnia 2004 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek grupy posłów na Sejm RP w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 roku o partiach politycznych.
Zakwestionowane przepisy zostały wprowadzone do ustawy o partiach politycznych nowelizacją zawartą w art. 238 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu RP i Senatu RP. Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o partiach politycznych, partia nie może prowadzić działalności gospodarczej. W powyższej ustawie został również wskazany zamknięty katalog dozwolonych dochodów z majątku partii politycznych (art. 24 ust. 4). Natomiast na mocy art. 24 ust. 5: "Partia polityczna może użyczać posiadane przez siebie nieruchomości i lokale jedynie na biura poselskie, senatorskie oraz biura radnych gmin, powiatu lub województwa".
Tak sformułowane przepisy zakazują partii politycznej pozyskiwania dochodów z odpłatnego udostępniania innym osobom nieruchomości (lub lokali) znajdujących się w majątku partii, które są okresowo niewykorzystywane na cele statutowe. Zdaniem wnioskodawców regulacja ta narusza zasadę wolności działania partii politycznych (art. 11 Konstytucji). Jak podkreśla grupa posłów, jako zasadę należy przyjąć, że wolność działania partii politycznych obejmuje również wolność prowadzenia przez partię działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji). Wszelkie ograniczenia tej wolności, jako wyjątek, muszą wynikać albo z samej Konstytucji, albo z ustaw mających wyraźne konstytucyjne umocowanie. Ograniczenia wolności gospodarczej nakładane tylko na partie polityczne są konstytucyjnie uprawnione jedynie wtedy, gdy istnieje taki ważny interes publiczny, którego nie można chronić za pomocą zasady jawności finansowania partii politycznych. Ograniczenia te powinny być przydatne, niezbędne i proporcjonalne (art. 31 ust. 3 Konstytucji).
Wnioskodawcy uważają, że wprowadzone w ustawie ograniczenie w zakresie korzystania przez partie polityczne z majątku stanowiącego ich własność - wyrażające się m.in. w zakazie odpłatnego udostępniania chwilowo niewykorzystanych na cele statutowe nieruchomości lub lokali - są zbędne w demokratycznym państwie prawnym, a także powodują nadmierne uciążliwości dla dotkniętych tym zakazem partii politycznych. Zdaniem wnioskodawców wprowadzone przez ustawodawcę ograniczenia naruszają istotę prawa własności, są zatem sprzeczne z art. 64 ust. 3 Konstytucji.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Jerzy Stępień, a sprawozdawcami będą: sędzia TK Teresa Dębowska - Romanowska (I sprawozdawca) i sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz - Petrykowska (II sprawozdawca).