Wznowienie wypłat emerytury. K 21/13
8 kwietnia 2014 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prokuratora Generalnego dotyczący wznowienia wypłat emerytury dla żołnierzy zawodowych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zakresie, w jakim wypłata świadczeń pieniężnych jest wznawiana od miesiąca, w którym ustała przyczyna powodująca wstrzymanie ich wypłaty, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty łub wydano decyzję z urzędu, w warunkach, gdy nie mogły być one doręczone z przyczyn niezależnych od wojskowego organu emerytalnego, z art. 2 konstytucji.
Żołnierzom zawodowym zwolnionym ze służby po określonym okresie jej pełnienia, wynoszącym dla żołnierzy będących w służbie przed dniem 1 stycznia 2013 r. co najmniej 15 lat, a dla żołnierzy powołanych po raz pierwszy do służby po dniu 31 grudnia 2012 r. – po osiągnięciu wieku 55 lat i posiadaniu co najmniej 25 lat okresu służby w Wojsku Polskim, przysługuje z budżetu państwa zaopatrzenie emerytalne, jakim jest emerytura wojskowa. Z wojskowego systemu zaopatrzeniowego żołnierzom zawodowym oraz ich rodzinom przysługują również inne świadczenia pieniężne. A mianowicie renta inwalidzka dla żołnierza zwolnionego ze służby, który stał się inwalidą wskutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu (art. 19 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin), renta rodzinna dla uprawnionych członków rodziny zmarłego lub zaginionego żołnierza i zmarłego emeryta lub rencisty wojskowego (art. 23) oraz dodatki i zasiłki, o których mowa w art. 25 ww. ustawy.
Świadczenia przysługujące z wojskowego systemu zaopatrzenia emerytalno – rentowego są przyznawane na wniosek uprawnionego, po ustaleniu – w drodze decyzji – prawa do konkretnego świadczenia pieniężnego oraz jego wysokości. Pierwsze świadczenie jest wypłacane od dnia powstania prawa do niego, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym został złożony stosowny wniosek, a kolejne – miesięcznie, w dniu ustalonym jako termin płatności.
Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin określa także przypadki, w jakich wypłata świadczeń ulega wstrzymaniu. Zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 2 lit. b ww. ustawy ma to miejsce m.in. wtedy, gdy świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od wojskowego organu emerytalnego. W myśl natomiast art. 44 ust. 2, wypłata tych świadczeń wstrzymana jest od miesiąca, za który przysługiwało niedoręczone świadczenie. Ustawa reguluje również wznowienie wypłaty świadczeń (art. 45 ust. 1).
Jak podkreśla wnioskodawca, art. 45 ust. 1 ustawy wyraża ogólną zasadę, zgodnie z którą uprawnionemu wypłacane są wyłącznie świadczenia bieżące. Wyjątek od tej reguły stanowi art. 45 ust. 2. Na jego podstawie wsteczna wypłata świadczeń dotyczy tylko tych należności, których wypłata została wstrzymana na skutek błędu organu emerytalnego. Jeśli zatem, jak wskazuje wnioskodawca, wstrzymanie wypłaty nastąpiło z powodu niemożności jego doręczenia (czyli na podstawie art. 44 ust. 1 pkt 2 lit b ustawy), to wówczas zastosowanie ma ogólna zasada, wyrażona w art. 45 ust. 1. W efekcie uprawniony otrzymuje jedynie świadczenia bieżące, poczynając od miesiąca złożenia wniosku.
Takie samo rozwiązanie dotyczące wznowienia wypłaty świadczeń wstrzymanych z powodu niemożności ich doręczenia z przyczyn niezależnych od organu emerytalnego przewiduje ustawa z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
Odmienną regulację zawiera natomiast ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wznowieniem objęte są bowiem nie tylko świadczenia bieżące, ale i świadczenia niewypłacone, za okres nie dłuższy niż trzy lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty (art. 135 ust. 2 o emeryturach i rentach z FUS).
Rozprawie przewodniczył będzie sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Zubik.