Prawo łowieckie; utworzenie obwodu łowieckiego obejmującego nieruchomość prywatną wbrew woli właściciela nieruchomości. P 19/13
10 lipca 2014 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące prawa łowieckiego i utworzenia obwodu łowieckiego obejmującego nieruchomość prywatną wbrew woli właściciela nieruchomości.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 26 i art. 27 ust. 1 ustawy z 13 października 1995 roku - Prawo łowieckie w zakresie, w jakim dopuszczają utworzenie obwodu łowieckiego obejmującego nieruchomość prywatną wbrew woli właściciela nieruchomości z:
- art. 64 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 3 i art. 31 ust. 3 konstytucji przez to, że wprowadzają nieproporcjonalne ograniczenie prawa własności;
- art. 64 ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji przez to, że naruszają istotę prawa własności.
Zdaniem sądu pytającego wskazane przepisy naruszają konstytucję, bo wprowadzają nieproporcjonalne ograniczenie prawa własności i naruszają istotę prawa własności poprzez ingerowanie w prawo własności, czyli uprawnienie do rozporządzania, pobierania pożytków i do korzystania z rzeczy, tj. do bezpośredniego lub pośredniego eksploatowania przedmiotu własności. Zaskarżone przepisy prawa łowieckiego upoważniają bowiem sejmik województwa do włączenia, w drodze uchwały, w obręb obwodu łowieckiego prywatnej nieruchomości, która nie jest objęta wyłączeniem przewidzianym w art. 26 prawa łowieckiego, również wbrew woli właściciela. Na skutek utworzenia obwodu łowieckiego właściciel nie może korzystać z nieruchomości w sposób zgodny ze swoją wolą, a ponadto staje się zobowiązany do tolerowania tego, że z nieruchomości będą korzystały inne osoby. Na terenach objętych obwodami łowieckimi odbywają się bowiem polowania, które są organizowane niezależnie od woli właściciela gruntu. Właściciel nieruchomości nie uzyskuje z tego tytułu żadnego ekwiwalentu np. w postaci świadczeń kompensacyjnych. Prawo łowieckie przewiduje jedynie wynagrodzenie szkody wyrządzonej w uprawach i płodach rolnych przez niektóre zwierzęta i „przy wykonywaniu polowania” (art. 46 ust. 1).
Jak wskazuje NSA, zaskarżone przepisy naruszają standard wyłączności ustawy. O ograniczeniu prawa własności decyduje bowiem nie ustawodawca, lecz organ samorządu terytorialnego (sejmik województwa), wskazany jako właściwy do podjęcia stosownej uchwały. Sam ustawodawca w art. 27 prawa łowieckiego nie wyznaczył żadnych elementów ograniczenia prawa własności.
Sąd pytający zwraca ponadto uwagę na fakt, iż celem zaskarżonych przepisów jest ochrona środowiska przez zapewnienie ochrony zwierząt łownych i gospodarowania ich zasobami. Podkreśla jednak, że dla realizacji tego celu nie jest konieczne wprowadzanie obwodów łowieckich na terenach, których właściciele nie wyrażają na to zgody. Ochrona zwierzyny łownej i gospodarowanie jej zasobami nie wymaga bezwzględnie, aby na wszystkich terenach prywatnych , na których znajdują się siedliska takich zwierząt, istniała możliwość organizowania polowań. Zakwestionowane przepisy, w ocenie NSA, są więc niezgodne z zasadą niezbędności wynikającą z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. Ograniczają ponadto prawo własności z sposób niezgodny z wymogiem proporcjonalności i naruszają istotę prawa własności.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Sławomira Wronkowska – Jaśkiewicz.