Wynagrodzenie sędziów. K 1/12
Data: 12 XII 2012 godz.: 0.00
12 grudnia 2012 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczący wynagrodzenia sędziów.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 22 oraz art. 23 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej z:
1) art. 178 ust. 2 w związku z art. 216 ust. 5 oraz art. 220 ust. 1 konstytucji;
2) art. 2 w związku z art. 178 ust. 2 konstytucji;
3) art. 2 w związku z art. 219 ust. 1 i 2 oraz art. 221 konstytucji;
4) art. 2 w związku z art. 88 ust. 1 i 2;
5) art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.
W ocenie wnioskodawcy kwestionowane przepisy naruszają obowiązek zapewnienia sędziom wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Problemy finansowe państwa, należy traktować jako typowe trudności, których przezwyciężenie nie może wiązać się z ograniczeniem uprawnień finansowych sędziów. Wynika to z faktu, że gwarancje związane z określonym ukształtowaniem uprawnień płacowych wynikają z konstytucji, a ustawodawca zwykły zdecydował się na uniezależnienie wynagrodzeń od zmniejszenia się przeciętnego wynagrodzenia. Wobec tego dopiero osiągnięcie granicy zadłużenia, o której mowa w art. 216 ust. 5 konstytucji może uzasadniać ingerencję w uprawnienia płacowe sędziów.
Bezpieczeństwo prawne uznawane jest za jedną z podstawowych wartości państwa prawnego. Ingerencja w kształtowanie wysokości wynagrodzeń stanowi nagłe wycofywanie się państwa z obietnic złożonych grupie sędziów co zdaniem wnioskodawcy narusza zasadę ochrony praw nabytych. Ponadto prowadzi to do wniosku, że zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa została naruszona w sposób nieusprawiedliwiony.
Podjęte działania mające na celu "zamrożenie" wynagrodzenia sędziów, w rzeczywistości będące ingerencją w prawo podmiotowe do wynagrodzenia zasadniczego sędziów i sędziów Sądu Najwyższego nie znajdują zdaniem wnioskodawcy oparcia w konstytucji oraz ustawie o finansach publicznych. Nie zostały bowiem spełnione merytoryczne przesłanki dla uchwalenia zaskarżonych przepisów. W ten sposób naruszono również zasadę poprawnej legislacji.
Kwestionowane przepisy z powodu naruszenia nakazu zachowania odpowiedniej vacatio legis są niezgodne z konstytucją. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że akt normatywny określi termin dłuższy. Tylko w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym. Tymczasem zaskarżone przepisy zostały uchwalone dnia 22 grudnia 2011 r., ogłoszone w dniu 30 grudnia 2011 r., a weszły w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.
Ograniczenie praw majątkowych podlega kontroli na podstawie art. 31 ust. 3 konstytucji. Za niezasadne trzeba uznać powoływanie się na konieczność zachowania równowagi budżetowej jako przyczyny ograniczenia prawa sędziów do wynagrodzenia zasadniczego. W ocenie wnioskodawcy pogląd według którego zasada równowagi budżetowej może stanowić samoistną przesłankę ograniczenia konstytucyjnie gwarantowanych praw obywateli, choćby tylko praw ekonomicznych jest dyskusyjny. Jeżeli ten sam cel jest możliwy do osiągnięcia przy zastosowaniu innego środka, nakładającego mniejsze ograniczenia na prawa i wolności jednostki, to zastosowanie przez ustawodawcę środka bardziej uciążliwego wykracza poza to, co jest konieczne, narusza więc konstytucję. W ocenie wnioskodawcy zmniejszenie wynagrodzeń sędziów w 2012 r. jest ingerencją nadmierną w porównaniu z zakładanym celem ukierunkowanym na oszczędności budżetowe.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Teresa Liszcz.