Zasiłek chorobowy. P 6/12
Data: 9 VI 2014 godz.: 14.10
17 czerwca 2014 r. o godz. 8:30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone pytania prawne Sądu Rejonowego w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Sądu Rejonowego w Płocku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz Sądu Rejonowego w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zasiłku chorobowego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 konstytucji;
2) art. 13 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy z art. 2 i art. 32 konstytucji.
Zgodnie z zakwestionowanym art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i po jego ustaniu nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Jak podkreśla Sąd Rejonowy w Płocku, w myśl art. 2 konstytucji Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. W myśl tej zasady obowiązkiem państwa nie jest jedynie zapewnienie porządku, ale porządku sprawiedliwego. Tymczasem sytuacja ubezpieczonego budzi wątpliwość co do prawidłowości w zapobieganiu pokrzywdzenia określonej grupy pracowników. Wszyscy pracownicy podlegają bowiem obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu (art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Każdy pracownik finansuje przy tym w całości z własnych środków składki na ubezpieczenie chorobowe. Jednak to jednakowe traktowanie pracowników w zakresie obowiązku uiszczania składek nie znajduje kontynuacji w przypadku wypłaty świadczenia (zasiłku chorobowego). W myśl zakwestionowanego przepisu nie przysługuje ono bowiem osobom uprawnionym do renty lub emerytury, choć odrębne przepisy pozwalają emerytom i rencistom podjąć pracę. Tak więc, z jednej strony, jak podkreśla Sąd Rejonowy w Płocku, osoba ubezpieczona (emeryt, rencista) podejmuje zatrudnienie i płaci obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne, z drugiej zaś odmawia się jej wypłaty świadczenia finansowanego z funduszu utworzonego m.in. ze składek odprowadzanych przez osoby, którym świadczenie w myśl kwestionowanego przepisu się nie należy. To wpływa na realizację funkcji gwarancyjnej ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek ten ma bowiem zapewnić ubezpieczonemu środki utrzymania w okresie niezdolności do pracy.
Ponadto, w opinii sądu pytającego, zakwestionowany przepis godzi w zawartą w art. 32 konstytucji zasadę równości. Regulacja ta różnicuje sytuację pracowników i pracowników – rencistów (emerytów). Tymczasem nie ma, zdaniem sądu pytającego, racjonalnych, oczywistych i zrozumiałych przesłanek do zróżnicowania w traktowaniu obu grup zatrudnionych na etapie wypłacania zasiłku chorobowego.
Także w ocenie Sądu Rejonowego w Gliwicach, zakwestionowany art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa narusza zasadę równości wobec prawa. Ubezpieczony, który ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, posiada prawo do zasiłku chorobowego w okresie zasiłkowym dopóty, dopóki podlega ubezpieczeniu chorobowemu. W razie ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (np. z powodu ustania stosunku pracy) emeryt lub rencista traci prawo do zasiłku chorobowego. W opinii sądu pytającego, dochodzi do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej niezdolnych czasowo do pracy emerytów, którzy pozostają w stosunku pracy, jak i emerytów, którzy w okresie niezdolności do pracy utracili status ubezpieczonego w następstwie ustania stosunku pracy. Tym samym, jak podkreśla sąd pytający, norma prawna zawarta w zakwestionowanym przepisie niewłaściwie realizuje treść konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ustawy zasadniczej).
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Maria Gintowt – Jankowicz.