Zasiłek chorobowy. P 6/12
Data: 17 VI 2014 godz.: 15.58
Kwestionowany przepis ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest zgodny z konstytucją.
17 czerwca 2014 r. o godz. 8:30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone pytania prawne Sądu Rejonowego w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Sądu Rejonowego w Płocku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz Sądu Rejonowego w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zasiłku chorobowego.
Trybunał orzekł, że art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest zgodny z art. 67 ust. 1 i art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.
Trybunał oceniał przepis, zgodnie z którym zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 67 ust. 1 konstytucji, Trybunał stwierdził, że zakwestionowany przepis nie narusza istoty prawa do zabezpieczenia społecznego.
Trybunał podkreślił, że obowiązek urzeczywistnienia wynikających z konstytucji gwarancji socjalnych nie oznacza obowiązku maksymalnej rozbudowy systemu świadczeń. Konstytucja gwarantuje jedynie pewien dostateczny poziom, poniżej którego ustawowa realizacja prawa socjalnego nie może się uplasować. Nie można uznać, że ustawodawca, wyłączając z kręgu adresatów zasiłku chorobowego, osoby pobierające emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, których stosunek pracy ustał w czasie niezdolności do pracy pozbawił ich tych gwarancji. Celem emerytury jest zapewnienie godnego poziomu życia w warunkach obniżonej zdolności do zarobkowania, wynikającej z podeszłego wieku. Z kolei renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem na wypadek utraty zdolności do zarobkowania przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zarówno emerytura, jak i renta z tytułu niezdolności do pracy są świadczeniami z założenia zapewniającymi gwarancje wynikające z art. 67 ust.1 konstytucji.
Ponadto Trybunał wskazał, że zakwestionowany przepis nie przyznaje prawa do zasiłku chorobowego emerytom/rencistom, którzy nie posiadają statusu ubezpieczonego. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest powiązane z systemem składek ubezpieczeniowych, a niespełnienie ustawowych wymogów dotyczących ubezpieczenia wyklucza korzystanie ze świadczeń. Stanowi to o istocie instytucji ubezpieczenia. Przyznanie prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, a więc po ustaniu tytułu ubezpieczenia stanowi rozszerzenie ochrony ubezpieczeniowej. W tym zakresie ustawodawca ma więc większą swobodę w określeniu warunków przyznania tego świadczenia.
Ratio legis omawianej regulacji jest dostarczenie środków utrzymania byłemu pracownikowi, który z powodu ustania pracy zarobkowej traci dotychczasowe dochody, a któremu choroba przeszkodziła w znalezieniu i podjęciu nowej pracy, a tym samym nowego źródła dochodu. Przyznanie prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia uzasadnione jest więc względami społecznymi. W kontekście ogólnego celu zasiłku chorobowego, zasiłek po ustaniu tytułu ubezpieczenia jest świadczeniem wyjątkowym. Stanowi on rozszerzenie ochrony ubezpieczeniowej poza tę wynikającą z logiki ubezpieczeń chorobowych. Cel ten nie występuje natomiast w razie pobierania przez byłego pracownika emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Oceniając kwestionowaną regulację z punktu widzenia zarzutu naruszenia zasady równości Trybunał uznał, że wskazane przez sądy pytające grupy porównywanych podmiotów nie posiadają wspólnej cechy relewantnej i w związku z tym ich sytuacja prawna mogła zostać uregulowana odmiennie.
Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą była sędzia TK Maria Gintowt – Jankowicz.