Zasady zawieszenia biegu przedawnienia występku ściganego z oskarżenia prywatnego SK 3/16
Data: 12 IV 2017 godz.: 9.43
20 kwietnia 2017 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie wydane na posiedzeniu niejawnym dotyczące skargi konstytucyjnej J. B. w sprawie zasad zawieszenia biegu przedawnienia występku ściganego z oskarżenia prywatnego.
Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 101 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny w zakresie, w jakim nie przewiduje zawieszenia biegu przedawnienia występku ściganego z oskarżenia prywatnego ze względu na niemożność ścigania sprawcy przez pokrzywdzonego:
1) z art. 47 w związku z art. 45 ust 1 lub w związku z art. 2 konstytucji oraz w związku z art. 6 ust. 1 i/lub art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku, zmienionej następnie Protokołami nr 3,5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 lub art. 13 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku;
2) z art. 77 ust. 2 w zw. z art. 47 lub w związku z art. 2 lub w związku z art. 45 ust 1 konstytucji oraz w związku z art. 6 ust. 1 i/lub art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności lub w związku z art. 13 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.
Skarżący J. B. złożył w sądzie rejonowym prywatny akt oskarżenia, zarzucając oskarżonej popełnienie występku. Sąd rejonowy umorzył postępowanie w sprawie wobec przedawnienia karalności zarzucanego czynu. Sąd okręgowy utrzymał w mocy postanowienie sądu I instancji.
Zdaniem skarżącego, regulacja zawarta w art. 101 § 2 kodeksu karnego, przewidująca ustanie karalności przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu tego czynu, jest zbyt rygorystyczna. Tak ukształtowana regulacja spowodowała - w przedmiotowej sprawie - umorzenie postępowania karnego oraz faktyczne zamknięcie skarżącemu drogi sądowej dochodzenia swoich praw, co w jego ocenie jest niezgodne z konstytucją.
Konstytucyjne prawo do sądu powinno, zdaniem skarżącego, zapewniać obywatelowi faktyczną możliwość realizacji jego uprawnień w drodze postępowania sądowego. Termin przedawnienia ochrony dóbr osobistych, ograniczony przez ustawodawcę praktycznie do jednego roku od poznania osoby sprawcy przez pokrzywdzonego, jest w ocenie skarżącego nieadekwatny do znaczenia naruszenia praw chronionych na poziomie konstytucyjnym. Ponadto tak ukształtowany, krótki okres przedawnienia karalności przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego ma na uwadze, zdaniem skarżącego, jedynie realizację funkcji kary w relacji do oskarżonego, pomijając znaczenie ochrony dóbr osobistych oraz znaczenie dla pokrzywdzonego kary wymierzonej oskarżonemu.
Zdaniem skarżącego, właściwe rozumienie zasady słuszności powinno traktować niemożność ścigania przestępcy wynikającą z niezdolności do działania ofiary przestępstwa za przyczynę zawieszającą bieg przedawnienia przestępstwa na okres niemożności ścigania sprawcy. Regulacje dotyczące przedawnienia karalności przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego prowadzą do wyodrębnienia grupy obywateli, którzy ze względu na stan zdrowia nie będą objęci ochroną czci i dobrego imienia, którą gwarantuje art. 47 konstytucji.
Przewodniczący składu orzekającego: sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawca- sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.