Obrót gruntami rolnymi K 36/16
Podmiot inicjujący postępowanie: Rzecznik Praw Obywatelskich, Grupa posłów na Sejm RP, Grupa posłów na Sejm RP, Grupa senatorów RP
Sprawa połączona z K 37/16, K 47/16, K 48/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 36/16)
Połączone wnioski o zbadanie zgodności:
I. 1) art. 2a ust. 1 i ust. 4 w związku z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego z art. 2 w związku z art 64 ust. 3 oraz z art. 2, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 22 Konstytucji RP;
2) art. 9 ust. 1 w zw. z art. 2a i w związku z art. 2 pkt 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 3 oraz z art. 2, art 20, art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 Konstytucji RP;
3) art. 2b ust. 1 i ust. 2 ustawy wymienionej w punkcie 1) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 3 oraz z art. 20, art. 21 ust. 1 i z art. 22 Konstytucji RP;
4) art. 9 ust. 3 pkt 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 3 oraz art. 20, art. 21 ust. 1 i z art. 22 Konstytucji RP;
5) art. 2a ust. 1 zd. 1 oraz art. 2a ust. 4 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 oraz art. 64 ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
6) art. 2b ust. 1 i ust. 2 oraz art. 9 ust. 1 pkt. 2 i ust. 3 pkt. 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) - z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 oraz art. 64 ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
7) art. 2a ust. 4 pkt. 2 lit. c) oraz art. 9 ust. 3 pkt. 2 ustawy wymienionej w punkcie 1) - z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1, art. 52 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
8) art. 3 ust. 4 ustawy wymienionej w punkcie 1) - przez to, że nie określa przesłanek skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa pierwokupu nieruchomości rolnej - z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 Konstytucji RP;
9) art. 3a ust. 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) - przez to, że nie określa przesłanek skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa pierwokupu udziałów lub akcji w spółce prawa handlowego będącej właścicielem nieruchomości rolnej - z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 oraz art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
10) art. 3b ust. 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) -przez to, że nie określa przesłanek skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa nabycia nieruchomości rolnej będącej własnością spółki osobowej prawa handlowego - z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 oraz art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP;
11) art. 4 ust. 1 ustawy wymienionej w punkcie 1) - przez to, że nie określa przesłanek skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa nabycia nieruchomości rolnej – z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 Konstytucji RP;
12) art. 4 ust. 4 pkt. 2 lit. c) ustawy wymienionej w punkcie 1) - w zakresie, w jakim nie obejmuje dziedziczenia testamentowego - z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 Konstytucji RP;
13) art. 4 ust. 6 ustawy wymienionej w punkcie 1):
- w zakresie, w jakim do nabywania udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego wyłącza zastosowanie art. 3 a ust. 2 pkt. 2 tej ustawy;
- w zakresie, w jakim dotyczy prawa dziedziczenia tych udziałów lub akcji oraz
- przez to, że nie określa przesłanek skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa przejęcia tych udziałów i akcji -
z art. 21 ust. 1 oraz z art. 64 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 32 oraz z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
II. 1) przepisu art. 1 i art. 2 ust. 3 w związku z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (dalej: „UWSNZ") z art. 2 oraz art. 23 w związku z art. 20 Konstytucji RP,2) przepisu art. 2 ust. 2 UWSNZ z art. 2, art. 216 ust. 2 i art. 218 Konstytucji RP,3) przepisu art. 172 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 1 UWSNZ oraz art. 14 UWSNZ, z wywodzonymi z art. 2 Konstytucji RP takimi standardami prawidłowej legislacji, jak zasada określoności, zasada pewności prawa i nakaz stosowania należytych przepisów przejściowych,4) przepisu art. 28a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (dalej: „UGNRSP"), w brzmieniu nadanym przez art. 6 pkt 7 UWSNZ, z art. 2 oraz art. 23 Konstytucji RP,5) przepis art. 6 pkt 8 lit. a UWSNZ, uchylający art. 29 ust. 1 pkt 1 UGNRSP, z art. 2 Konstytucji RP i wynikającymi z niego zasadami sprawiedliwości społecznej, zasadą ochrony praw nabytych i interesów w toku oraz nakazem zapewnienia odpowiedniej vacatio legis, a także z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji RP,6) przepis art. 29a ust. 1 i 4 UGNRSP, dodany przez art. 6 pkt 9 UWSNZ, z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 21 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, a także z art. 20 w związku z art. 22 i art. 65 Konstytucji RP, oraz, w zakresie w jakim nie stwarza możliwości zaskarżenia odmowy wyrażenia przez Agencję zgody na zbycie nieruchomości nabytej z Zasobu lub na obciążenie jej hipoteką, pomimo że odmowa ta stanowi indywidualny akt stosowania prawa, tj. władczą konkretyzację praw i obowiązków nabywcy - z art. 78 Konstytucji RP,7) przepisu art. 2a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: „UKUR"), dodany przez art. 7 pkt 4 UWSNZ, z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 21 ust. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, a w zakresie w jakim ogranicza możliwość swobodnego rozporządzania nieruchomościami rolnymi przez nabywców będących jednostkami samorządu terytorialnego - także z art. 165 ust. 1 Konstytucji RP,8) przepisu art. 2a ust. 3 pkt 1 lit. d UKUR, dodany przez art. 7 pkt 4 UWSNZ, z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji RP,9) przepisu art. 2a ust. 4 UKUR, w brzmieniu nadanym przez art. 7 pkt 4 UWSNZ, z art. 2 Konstytucji RP i wywodzonymi z niego standardami prawidłowej legislacji, w tym określoności prawa oraz pewności prawa i zaufania obywatela do państwa, a także z art. 52 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,10) przepisu art. 2b UKUR, dodany przez art. 7 pkt 4 UWSNZ, z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 21 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3, a także z art. 65 i art. 20 w zw. z art. 22 Konstytucji RP,11) przepisu art. 3a UKUR, dodany przez art. 7 pkt 6 UWSNZ, z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 20 w zw. z art. 22 Konstytucji RP,12) przepisu art. 3b UKUR, dodany przez art. 7 pkt 6 UWSNZ, z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 21 ust. 2 i art. 31 ust. 3 oraz z art. 20 w zw. z art. 22 Konstytucji RP,13) przepisu art. 4 ust. 1, 2, 4 i 6 UKUR, w brzmieniu nadanym przez art. 7 pkt 7 UWSNZ, z art. 64 w związku z art. 21 ust. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32, a także z art. 20 w zw. z art. 22 Konstytucji RP, a w zakresie, w jakim dotyczy nieruchomości zbywanych lub nabywanych przez jednostki samorządu terytorialnego -także z art. 165 ust. 1 Konstytucji RP,14) przepisu art. 6 ust. 1 UKUR, w brzmieniu nadanym przez art. 7 pkt 9 UWSNZ, art. 52 w związku z art. 23 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,15) przepisu art. 16 UWSNZ z art. 2 Konstytucji RP i wynikającym z niego nakazem zachowania odpowiedniej vacatio legis;
III. 1) art. 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw - z art. 9 Konstytucji RP i art. 63 ust. 1 Traktatu z dnia 25 marca 1957 roku o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana z dnia 26 października 2012 roku),
2) art. 2 ust. 2 Ustawy - z art. 2 Konstytucji RP (zasada rzetelnej legislacji), art. 216 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 218 Konstytucji RP,
3) art. 172 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny w związku z art. 14 Ustawy - z art. 2 Konstytucji RP (zasada ochrony interesów będących w toku, zasada zaufania obywatela do państwa oraz zasada poprawnej legislacji) i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP,
4) art. 29 ust. 3bc pkt. 1) ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP,
5) art. 29a ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 2 Konstytucji RP (zasada poprawnej legislacji i określoności prawa),
6) art. 2a ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego w związku z art. 6 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 21 Konstytucji RP, art. 22 Konstytucji RP w związku z art. 23 Konstytucji RP, art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP,
7) art. 2a ust. 3 pkt. 1 lit. d) ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz art. 6 pkt. 8 lit. a) ustawy - z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP,
8) art. 2a ust. 4 pkt. 1 lit. a) ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i art. 2 Konstytucji RP (zasada poprawnej legislacji),
9) art. 2b ust. 1-3 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 22 Konstytucji RP, art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP,
10) art. 3a ust. 1 i 3 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz art. 4 ust. 6 w związku z ust. 2 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 21 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, art. 22 Konstytucji RP i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, art. 64 Konstytucji RP, art. 2 Konstytucji RP (zasada poprawnej legislacji i określoności prawa),
11) art. 3b ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 21 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, art. 64 Konstytucji RP w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
12) art. 4 ust. 1 pkt. 4 lit. a) ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 21 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w związku z art. 23 zdanie 2 Konstytucji RP i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, 13)art. 9 ust. 3 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - z art. 21 ust. 2 Konstytucji RP, art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i art. 64 Konstytucji RP;
IV. a) art. 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw z pkt 4 akapitu drugiego Załącznika XII do Traktatu akcesyjnego podpisanego w dniu 16 kwietnia 2003 r. w Atenach oraz z art. 63 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
b) art. 6 pkt 9) ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw w zakresie, w jakim po art. 29 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa dodaje art. 29a ust. 1 pkt 1), art. 29a ust. 4 pkt 1) lit. b, z art. 63 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, pkt 4 akapitu drugiego Załącznika XII do Traktatu akcesyjnego oraz z art. 20 i art. 21 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej;
c) art. 7 pkt 4) ustawy wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw w zakresie, w jakim dodaje po art. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego art. 2a ust. 1, art. 2a ust. 2, art. 2b ust. 1, art. 2b ust. 2 i art. 2b ust. 3 w związku z art. 7 pkt 9) ustawy wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych ustaw w zakresie, w jakim nadaje nowe brzmienie art. 6 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z art. 63 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, z pkt 4 akapitu drugiego Załącznika XII do Traktatu akcesyjnego oraz z art. 20 i art. 21 ust. 2 Karty Praw Podstawowych UE.