Finansowanie kampanii wyborczej P 20/03
5 lipca 2004 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone pytania prawne Sądu Okręgowego w Koszalinie i Sądu Okręgowego w Łodzi (Ośrodek Zamiejscowy w Sieradzu) w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, dotyczących finansowania kampanii wyborczej.
W wyroku z dnia 13 lipca, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 83 d ust. 3 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw jest zgodny z art. 32 Konstytucji; art. 84 a ust. 5 zaskarżonej ustawy jest zgodny z art. 176 Konstytucji, a art. 84 d ust. 1 jest zgodny z art. 2 i art. 46 oraz nie jest niezgodny z art. 32 i art. 64 Konstytucji. Trybunał orzekł także, że art. 84 d ust. 2- 4 jest niezgodny z art. 2 i art. 46 oraz nie jest niezgodny z art. 32 i art. 64 Konstytucji. Art. 84 d ust. 2 - 4 traci moc obowiązującą z dniem 31 marca 2005 r.
Zgodnie z art. 83 d ust. 3 zaskarżonej ustawy wpłata na konto komitetu wyborczego może być dokonana jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Celem tej regulacji jest zapewnienie niezbędnej przejrzystości operacji finansowych dokonywanych przez partie wyborcze. Trybunał uznał, że kwestionowana regulacja jest koniecznym warunkiem funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego. TK podkreślił także, wysoką dostępność usług bankowych, która sprawia, że usunięcie przeszkody - jaką jest nie posiadanie konta bankowego - jest nieuciążliwe i możliwe dla każdego obywatela. Trybunał uznał za zgodny z Konstytucją art. 84 a ust. 5 zaskarżonej ustawy, stanowiący, że od decyzji właściwego organu rozpatrującego powyborcze sprawozdanie finansowe można się odwołać do sądu, którego orzeczenie jest w sprawie ostateczne. Zdaniem TK w badanym przypadku nie ma wymogu dwuinstancyjności postępowania sądowego.
Art. 84 d zaskarżonej ustawy stanowi, że korzyści majątkowe przyjęte z naruszeniem przepisów ustawy podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. W ocenie TK przyjęta zasada gwarantuje przejrzystość i legalność finansowania wyborów. Nie jest jednak właściwa jej konstrukcja formalna. Brak jednoznacznego wskazania osób odpowiedzialnych majątkowo, w przypadku gdy stan konta danego komitetu jest zerowy. Przepis nie precyzuje także trybu dochodzenia roszczeń przez Skarb Państwa. Zdaniem TK w przypadku istotnej dolegliwości majątkowej, jaką stanowi opisywana sankcja powinien zostać precyzyjnie określony podmiot, który jej podlega oraz przesłanki jej zastosowania. W przypadku obywatelskiego komitetu wyborczego, na koncie którego nie pozostała nadwyżka, przepadek korzyści majątkowych może być traktowany jako środek represji, może bowiem dotknąć osoby, która dopełniła wszelkich obowiązków w zakresie zbierania i gospodarowania pieniędzmi. Regulacja taka narusza zasadę sprawiedliwości oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Jerzy Ciemniewski, a sprawozdawcą była sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Prasa: |