Zwrot kosztów obrony SK 21/04
26 lipca 2006 r. o godz. 9.15 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna połączone skargi konstytucyjne Jolanty W. (rozprawa rozpoczęta 25 kwietnia 2006 r.), Jadwigi C., Reginy R.-B. dotyczące zwrotu kosztów wynagrodzenia obrońcy z wyboru.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 632 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim przewiduje w uzasadnionych wypadkach możliwość przyznania osobie, która w sprawie z oskarżenia publicznego została uniewinniona, zwrot części kosztów wynagrodzenia jednego obrońcy, z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 42 ust. 2 oraz z art. 77 ust. 1 Konstytucji.
Przeciwko Jolancie W. wniesiono oskarżenie publiczne. Oskarżona skorzystała z pomocy obrońcy z wyboru. Sąd rejonowy prawomocnym wyrokiem uniewinnił ją od popełnienia zarzucanego czynu, ale oddalił wniosek o zwrot poniesionych kosztów związanych z ustanowieniem obrońcy z wyboru. Uniewinniona zaskarżyła postanowienie sądu rejonowego do sądu okręgowego, który przyznał jej tylko częściowy zwrot kosztów obrony. Postanowienie sądu okręgowego ma charakter ostateczny. Prawo do zwrotu kosztów obrony jest uregulowane odmiennie dla pomocy prawnej świadczonej z wyboru i odmiennie dla pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Osoba, która w sprawach z oskarżenia publicznego prawomocnym wyrokiem sądu została uniewinniona od popełnienia zarzucanego jej czynu, sama pokrywa koszty z tytułu występowania w sprawie obrońcy z wyboru. Jedynie w uzasadnionych przypadkach sąd może przyznać zwrot wynagrodzenia jednego obrońcy - w całości lub w części. Natomiast osoba korzystająca z obrońcy z urzędu jest wyłączona z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów tej obrony. Zdaniem skarżącej takie niczym nie uzasadnione zróżnicowanie w zakresie ponoszenia kosztów obrony wobec osób uniewinnionych narusza zasady: demokratycznego państwa prawnego, sprawiedliwości społecznej i równości, prawa do obrony oraz zasadę wynagradzania szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Zdaniem Jadwigi C. oskarżeni w sprawach oskarżenia publicznego, posiadający obrońcę z wyboru są dyskryminowani, gdyż muszą ponosić koszty ustanowienia obrońcy. Natomiast oskarżeni w sprawach z oskarżenia prywatnego w razie uniewinnienia nie ponoszą żadnych kosztów procesu. Natomiast Regina R.-B. podkreśla, że skoro oskarżyciel prywatny ponosi wszystkie koszty procesu, nie ma przeszkód by ponosił je w całości Skarb Państwa w przypadku umorzenia postępowania lub uniewinnienia oskarżonego w sprawach z oskarżenia publicznego.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Wiesław Johann.