Postępowanie egzekucyjne P 6/04
17 maja, 2005 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne II Wydziału Cywilnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w Kielcach dotyczące opłat za czynności komornika.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 49 w związku z art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji z art. 2 Konstytucji.
Na wniosek wierzyciela komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym rozpoczął postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi. Po zajęciu przez komornika ruchomości, dłużnik przedstawił komornikowi dowód wpłaty na rzecz wierzyciela. Wobec dokonania wpłaty przez dłużnika, wierzyciel wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne ustalając równocześnie koszty postępowania egzekucyjnego na kwotę odpowiadającą opłacie stosunkowej wyliczonej od wartości całego roszczenia od chwili wszczęcia egzekucji. Jako podstawę ustalenia opłaty, komornik wskazał art. 45 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Dłużnik wniósł skargę na tę czynność komornika, oddaloną postanowieniem Sądu Rejonowego. Sąd uznał, że nie ma znaczenia, iż wierzyciel został zaspokojony niezależnie od podjętych przez komornika czynności, skoro zapłata należności na rzecz wierzyciela nastąpiła po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Dłużnik wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego uzasadniając, że komornik nie wyegzekwował nawet części należności, gdyż została ona uiszczona w całości przez dłużnika na rzecz wierzyciela, o czym wierzyciel zawiadomił niezwłocznie komornika.
Rozpoznając zażalenie dłużnika Sąd Okręgowy powziął wątpliwość co do wewnętrznej spójności art. 45 ust. 2 i art. 49 o komornikach sądowych i egzekucji. Z art. 45 ust.2 wynika, że podstawą obliczenia opłaty stosunkowej jest wartość roszczenia, jakie udało się komornikowi skutecznie wyegzekwować. W sytuacji, gdy egzekucja okaże się skuteczna tylko odnośnie części sumy objętej egzekucją, komornik pobierze opłatę od tej właśnie części. W myśl art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji cała opłata stosunkowa wynosi 15% wartości egzekwowanego świadczenia za zastrzeżeniem, że nie może być niższa niż 0,1 i wyższa od wskazanej w tym przepisie wielokrotności przewidywanego wynagrodzenia. Z art. 49 wynika również, że opłatę tę komornik pobiera także w przypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela. Wypływa z tego wniosek, że w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego, komornik pobiera wymienioną w przepisie opłatę stosunkową niezależnie od tego, jaką część świadczenia wyegzekwuje. Pobieranie w takim przypadku opłaty odpowiadającej 15% wartości egzekwowanego świadczenia jest oderwane od efektywności komornika. Pierwszy z tych przepisów uzależnia bowiem wysokość pobieranej przez komornika opłaty od wysokości rzeczywiście wyegzekwowanego świadczenia, a drugi upoważnia do pobierania takiej samej opłaty niezależnie od efektu czynności egzekucyjnych. Poza tym w ocenie Sądu Okręgowego art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji pozostaje w sprzeczności z zasadami wynagradzania, bowiem zasadą jest otrzymanie stosownego wynagrodzenia za wykonaną pracę, zaś art.49 pozwala na pobieranie opłaty stosunkowej niezależnie od efektów pracy komornika, a zatem nawet w sytuacji, gdy komornik nie wyegzekwuje żadnej części świadczenia.
Objęcie jednym aktem prawnym, jakim jest ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, sprzecznych ze sobą przepisów (art. 45 ust.2 i art. 49), pozostaje w kolizji z zasadą przyzwoitej legislacji, która stanowi element demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Jerzy Stępień, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Wiesław Johann.