Ograniczenie prawa do kasacji SK 12/03
9 czerwca 2003 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Ewy Ł. o stwierdzenie zgodności z Konstytucją normy intertemporalnej wyrażonej w art. 5 ust. 2 ustawy nowelizującej kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.), stanowiącej, że: "Do złożenia i rozpoznania środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe".
Dnia 24 maja 2000 r. uchwalona została ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (ustawa nowelizująca k.p.c). Ustawa weszła w życie 1 lipca 2000 roku. Zgodnie z art. 5 ust. 2 powyższej ustawy: "Do złożenia i rozpoznania środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe".
W kwietniu 2000 roku Ewa Ł. wniosła kasację do Sądu Najwyższego. W dniu 2 października 2002 roku jej pełnomocnikowi zostało doręczone postanowienie Sądu z dnia 24 kwietnia 2002 r. o odmowie przyjęcia kasacji do rozpoznania. U podstaw takiego rozstrzygnięcia leżało niespełnienie wymogów wynikających z art. 393 kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2003, a zatem nie obowiązujących w momencie wniesienia kasacji.
Przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału będzie ocena zasięgu czasowego normy zawartej w art. 5 ust. 2 zaskarżonej ustawy. Zdaniem skarżącej przepis ten wyraża zasadę dalszego stosowania prawa dawnego w pełnym zakresie wobec złożonych a jeszcze nie rozpoznanych kasacji. W sprawie tej wypowiedział się Sąd Najwyższy, który uchwałą z dnia 17 stycznia 2002 r. wprowadził powszechnie wiążącą zasadę prawną dotyczącą stosowania art. 5 ust. 2 zaskarżonej ustawy. Według Sądu Najwyższego, nowe brzmienie art. 393 k.p.c. nie reguluje ani złożenia, ani rozpoznania kasacji. W związku z tym wobec kasacji złożonych przed 1 lipca 2000 roku stosować należy powyższy artykuł ten w nowym brzmieniu.
Skarżąca wskazuje, że takie zastosowanie zaskarżonego przepisu jest sprzeczne z zasadą nie działania prawa wstecz. Zdaniem Ewy Ł. narusza to konstytucyjne zasady: demokratycznego państwa prawnego oraz działania na podstawie i w granicach prawa (art. 2 Konstytucji). Zaskarżony przepis jest również niezgodny z prawem sprawiedliwego i wszechstronnego rozstrzygnięcia (art. 45 Konstytucji) oraz zasadą dwuinstancyjności działania sądów (art. 176 Konstytucji).
Rozprawie będzie przewodniczył Sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą będzie Sędzia TK Ewa Łętowska.