Zakres współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem RP w Unii Europejskiej K 24/04
Data: 20 XII 2004 godz.: 0.00
W dniu 20 grudnia 2004 r. o godz. 12.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek grupy senatorów RP w sprawie konstytucyjności art. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, w zakresie, w jakim przepis ten wyłącza obowiązek zasięgania przez Radę Ministrów opinii organu właściwego na podstawie Regulaminu Senatu na temat projektu aktu prawnego Unii Europejskiej przed jego rozpatrzeniem w Radzie Unii Europejskiej.
Kwestionowana ustawa nakłada na Radę Ministrów obowiązek współpracy z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Na mocy art. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. przed rozpatrzeniem projektu aktu prawnego w Radzie Unii Europejskiej Rada Ministrów zasięga opinii organu właściwego na podstawie regulaminu Sejmu. Zasięgnięcie opinii jest obowiązkowe w przypadku spraw, w których Rada UE stanowi jednomyślnie oraz spraw, które pociągają sobą znaczne obciążenia dla budżetu państwa. W pozostałych przypadkach Rada Ministrów może zająć stanowisko bez zasięgania opinii, ale wówczas musi niezwłocznie przedstawić je organowi właściwemu na podstawie regulaminu Sejmu i wyjaśnić przyczyny, dla których opinia nie została zasięgnięta. W obu przypadkach - zasięgnięcia opinii, lub przedstawienia stanowiska i wyjaśnienia przyczyn nie zasięgnięcia opinii - jako właściwy podmiot wskazany został jedynie organ regulaminowy Sejmu. W procesie tym pominięto natomiast właściwy regulaminowo organ Senatu.
W dyskusji na posiedzeniu Sejmu podnoszono, że wskazana w ustawie "procedura związana jest z wykonywaniem konstytucyjnych uprawnień Sejmu w zakresie kontroli nad działalnością Rady Ministrów" w dziedzinie polityki zagranicznej. Nie odnosi się natomiast do stanowienia prawa. Wnioskodawcy nie zgadzają się z tym poglądem, podkreślając, że uczestnictwo Senatu w opiniowaniu projektów aktów prawnych UE mieści się w ramach funkcji ustawodawczej parlamentu. Realizacja tej funkcji należy do konstytucyjnych, niezbywalnych uprawnień Senatu. Jak wskazują senatorzy, władzę zwierzchnią w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje Naród działając przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio (art. 4 ust. 2 Konstytucji). Sejm i Senat są przedstawicielskimi organami władzy państwowej, które sprawują władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 10 ust. 2 i art. 95 ust. 1 Konstytucji). Art. 9 ustawy o współpracy odsuwa Senat od uczestnictwa w opiniowaniu projektów aktów prawnych Unii Europejskiej, jest zatem niezgodny z art. 10 ust. 2 i art. 95 ust. 1 Konstytucji.
Rozprawie będzie przewodniczył wiceprezes TK Andrzej Mączyński, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Wiesław Johann.